Tradycje kształcenia zawodowego w Bieczu
Antoni Janusz
Tradycje kształcenia zawodowego w Bieczu sięgaj ą odległych czasów. W okresie, kiedy Polska była pod zaborami, staraniem miejskiego burmistrza dr Ludwika Katyńskiego, Rady Gminnej, rzemieślników i kupców uzyskano zgodę C.K Rady Szkolnej Krajowej na zorganizowanie uzupełniającej Szkoły Przemysłowej. Nauka rozpoczęła się w dniu l października 1912 roku, zajęcia prowadzone były w budynku szkoły miejskiej. Była to szkoła „alternatywna", tj. każdego roku były 2 kursy. W 1912/13 była klasa przygotowawcza i pierwsza, w 1913/14 - klasa pierwsza i druga, 1914/15 - klasa druga i kurs przygotowawczy i tak na przemian.
W pierwszym roku działalności szkoły naukę pobierało 64 uczniów (chłopców), z czego w klasie przygotowawczej 34, a w klasie pierwszej 30. Byli to terminatorzy w wieku 13-21 lat, synowie mieszkańców Biecza i okolicy.
Obowiązkowi uczęszczania na naukę w szkole przemysłowej uzupełniającej podlegali wszyscy terminatorzy bez względu na to czy byli, czy też nie byli członkami cechu. Obowiązek ten wynikał z ustawy przemysłowej z 8 III 1885 r. i był przez władze bieckie egzekwowany. W myśl tej ustawy wszyscy pracodawcy, którzy nie zgłosili swych uczniów do wpisu, wykazywał Zarząd Szkolny władzy przemysłowej celem zmuszenia ich ustawowymi środkami do wypełnienia tego obowiązku.
Do obowiązków pracodawcy w myśl ustawy przemysłowej było dopilnować uczniów, aby regularnie uczęszczali na naukę do szkoły. Dla kontroli uczęszczania do szkoły uczniowie otrzymali książeczki kontrolne, w których każdorazowo potwierdzana była obecność w szkole. Podobnie było z uczęszczaniem na nabożeństwa w święta i niedziele, pracodawca miał obowiązek dopilnować, aby powierzona jego opiece młodzież brała udział w nabożeństwach.
Ukończenie uzupełniającej szkoły przemysłowej umożliwiało terminatorowi przystąpienie do egzaminu na czeladnika. Nauka trwała 2 lata. Jedynie ci, którzy nie posiadali odpowiedniego przygotowania, musieli ukończyć klasę przygotowawczą.
Zajęcia były realizowane w wymiarze 12 godzin tygodniowo.
Grono nauczycielskie w roku 1912/13 stanowili:
- Andrzej Pałys, kierownik szkoły, uczył rachunków i buchalteńi,
- ks. Franciszek Bolek, uczył religii i wygłaszał egzorty,
- Jan Ziemski, uczył języka polskiego, kaligrafii i stylistyki,
- Stanisław Łaskawski, uczył rysunku. Wydział szkolny reprezentowali:
- przewodniczący - dr Ludwik Katyński, burmistrz miasta,
- z-ca przewodniczącego - Jan Gliick, rej ent, delegat Wydziały Krajowego,
- członek - dr Michał Maciej ewski, adwokat, delegat Rady Miejskiej Biecza,
- członek - Stanisław Salamon, delegat Rady Miejskiej.
Zawody, w których terminowali uczniowie przedstawia tabela l. Jak wynika z tabeli l, najbardziej popularnym zawodem był szewc, stolarz, sklepowy. Liczba uczniów terminujących w danej specjalności odzwierciedla ilość zakładów rzemieślniczych i ich popularność.
Tabela l Zawody w których szkolili się uczniowie w roku 1912/13
Lp. |
Zawód |
w klasie |
Razem |
|
przygotowawczej |
pierwszej |
|||
l. |
Kołodziej |
l |
3 |
4 |
2. |
Krawiec |
3 |
3 |
6 |
3. |
Rymarz |
l |
1 |
2 |
4. |
Bednarz |
l |
— |
1 |
5. |
Sklepowy |
4 |
6 |
10 |
6. |
Szewc |
9 |
6 |
15 |
7. |
Rzeźnik |
3 |
— |
3 |
8. |
Malarz |
2 |
1 |
3 |
9. |
Czapnik |
l |
- |
1 |
10. |
Stolarz |
5 |
6 |
11 |
11. |
Kowal |
3 |
3 |
6 |
12. |
Ślusarz |
1 |
1 |
2 |
Po odzyskaniu niepodległości Polska zaliczana była do grupy państw rolnicze przemysłowych z dominującymi małymi prywatnymi warsztatami i zakładami produkcyjno-usługowymi. Podobnie było też w Bieczu w okresie międzywojennym. Istniał małe warsztaty rzemieślnicze, dla potrzeb których prowadzone było szkolenie zawodowe pracowników. Ustawa o ustroju szkolnym z 11.III.1932 r. w odniesieniu do szkolnictwa zawodowego zawierała jedynie postanowienia ramowe i bardzo ogólni zakładające, że zadaniem tego typu szkoły będzie przygotowanie wykwalifikowanych kadr dla gospodarki narodowej, głównie dla zakładów rzemieślniczych. W myśl tej ustawy powstała w Bieczu Dokształcająca Szkoła Zawodowa, przeznaczona dla młodzieży pracującej. Zwiększono jedynie czas nauki do 3 lat.
Dokształcająca Szkoła Zawodowa w Bieczu funkcjonowała do czasu wybuch II wojny światowej.
Kadrę nauczycielską w 1939 roku stanowili:
- Stefan Sznajdrowicz - kierownik
- Nikłaś Władysław - nauczyciel
- Chrostowski Marian - nauczyciel
- Dobrowolski Jan - nauczyciel
- Ogorzały Gabriel - nauczyciel
- ks. Koszyk Bernard - nauczyciel.